Jesse Livermore là một nhà giao dịch huyền thoại trong cuối thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20. Jesse có thể được xếp vào danh sách những nhà giao dịch vĩ đại nhất mọi thời đại, thế nhưng ông cũng là một trong những nhà giao dịch huyền thoại có ít người biết đến nhất, có lẽ chủ yếu bởi ông đã sống và thành công cách đây hàng thế kỷ, khi mà thông tin chưa được lưu trữ và lan tỏa một cách dễ dàng như ngày nay. Tuy nhiên, dù ít người biết đến nhưng huyền thoại vẫn là huyền thoại. Những bài học và kinh nghiệm của Jesse vẫn còn nguyên giá trị đến ngày nay cho dù đã trải qua hàng trăm năm với rất nhiều sự thay đổi của thị trường.
Jesse Livermore là ai
Jesse Livermore sinh năm 1877, được biết đến với những biệt danh “Gã đầu cơ liều lĩnh trẻ tuổi” hay “Con gấu vĩ đại của phố Wall”, đồng thời cũng được coi là cha đẻ của trường phái Day Trading. Ông là một huyền thoại ở đầu thế kỷ 20, nhưng có lẽ thời kỳ đó đã qua quá lâu rồi nên hiện nay tên tuổi của ông không còn quá nổi tiếng so với các huyền thoại ở các thời đại sau đó.
Jesse Livermore là một nhà đầu tư chứng khoán, nổi tiếng nhờ việc kiếm được hàng triệu đô từ bán khống cổ phiếu trong các giai đoạn suy thoái của thị trường, cụ thể là năm 1907 và 1929. Ở thời kỳ đỉnh cao, Jesse đã sở hữu khối tài sản trị giá khoảng 100 triệu đô la, nghe có vẻ không lớn nhưng nếu so sánh với ngày nay thì nó tương đương với khoảng 1,5 tỷ đô.
Chân dung huyền thoại Jesse Livermore
Jesse cũng là nguồn cảm hứng để Edwin Lefèvre cho ra đời tác phẩm Hồi Ức Thiên Tài Đầu Tư Chứng Khoán, một trong những cuốn sách về đầu tư tài chính bán chạy nhất thế giới. Đồng thời ông cũng là tác giả của một số cuốn sách đầu tư khác.
Tuy nhiên, Jesse Livermore không chỉ nổi tiếng nhờ sự giàu có và những lần chiến thắng thị trường, mà ông còn được biết đến qua những lần thua lỗ và bi kịch cuối đời. Mặc dù sở hữu khối tài sản khổng lồ, nhưng khi cuối đời ông đã tự tìm đến cái chết trong khi vẫn còn đáng kể những khoản nợ nần chưa trả hết.
Chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn về cuộc đời đầy sóng gió của Jesse vào một ngày đẹp trời khác. Còn trong bài viết này, mình sẽ cùng anh em tìm hiểu về những nguyên tắc mà ông áp dụng cho chiến lược giao dịch của mình để đi đến thành công.
Chiến lược giao dịch của Jesse Livermore
Ở thời của Jesse, công nghệ còn nhiều hạn chế nên không có những công cụ vẽ biểu đồ, đồ thị hay các loại chỉ báo kỹ thuật phổ biến như ngày nay, do đó một hệ thống giao dịch của ông ở thời điểm đó cũng có nhiều khác biệt so với hiện tại.
Jesse Livermore có một hệ thống giao dịch rất đơn giản với việc theo dõi các mẫu giá, xu hướng thị trường, chờ các cây nến phản ứng tại những vùng quan trọng và cuối cùng là và xác nhận bằng khối lượng.
Cụ thể hơn, Jesse sẽ theo dõi và xác định cấu trúc thị trường, xác định thị trường đang có xu hướng hay không và đánh dấu những vùng giá quan trọng trong xu hướng đó, ví dụ như các mức đỉnh và đáy. Giả sử trong một thị trường tăng giá, ông có thể theo dõi khi giá giảm trở lại một mức đáy quan trọng trước đó, và chờ các giá phản ứng bật tăng trở lại để thực hiện lệnh mua, hoặc có thể bán khống nếu như giá xác nhận tụt khỏi mức đáy đó.
Nói cách khác, thực tế hệ thống giao dịch của Jesse hoàn toàn dựa trên Price Action với các phương pháp giao dịch đảo chiều hoặc giao dịch breakout, và kết hợp với Phân tích khối lượng để xác nhận trước khi mở lệnh. Một số tiêu chí về khối lượng được ông sử dụng có thể kể đến như:
- Khối lượng tăng khi giá breakout
- Sau khi phá vỡ, giá sẽ di chuyển theo hướng đã phá vỡ (tức là không quay đầu ngay lập tức)
- Sau đó giá có thể thoái lui ngược với xu hướng, nhưng khối lượng khi thoái lui phải thấp hơn khi di chuyển theo xu hướng.
- Khi thoái lui kết thúc, khối lượng lại tăng trở lại.
Tóm lại, phương pháp phân tích của Jesse Livermore khá đơn giản, không có những công cụ gì phức tạp mà chỉ đơn thuần là dựa trên hành vi của giá. Phương pháp này được sử dụng trên thị trường chứng khoán ngày xưa, và có thể không thực sự phù hợp với việc phân tích thị trường ngoại hối ở thời điểm hiện tại nên chúng ta sẽ không phân tích quá sâu.
Tuy nhiên, nói như vậy không có nghĩa là hệ thống giao dịch của Jesse không còn giá trị ở thời điểm hiện tại. Phương pháp có thể không phù hợp, nhưng yếu tố quan trọng nhất trong hệ thống giao dịch đã đưa ông đến thành công chính là những quy tắc mà ông đặt ra trong quá trình giao dịch của mình – và đó mới là những gì còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.
Quy tắc giao dịch của Jesse Livermore
Mặc dù Jesse là một nhà giao dịch chứng khoán, nhưng những quy tắc trong giao dịch của ông thì đúng trong cả thị trường Forex ngày nay, cũng như trong mọi thị trường tài chính khác. Những quy tắc này thực tế cũng khá đơn giản, chỉ có việc tuân thủ nó một cách tuyệt đối mới là vấn đề khó khăn.
Kể từ khi những quy tắc này được tạo ra cách đây hàng thế kỷ, thì chúng đã được nhiều thế hệ nhà giao dịch áp dụng và vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay. Các quy tắc này được tạo ra theo một lý thuyết của Jesse: “Phố Wall không có gì mới cả, bất cứ điều gì xảy ra trên thị trường đã từng xảy ra trước đây và sẽ xảy ra lại”
Cụ thể, các quy tắc trong hệ thống giao dịch của Jesse như sau:
- Chỉ giao dịch theo xu hướng, mua khi thị trường tăng giá và bán khi thị trường giảm.
- Không thực hiện giao dịch khi không có cơ hội rõ ràng.
- Giao dịch bằng cách sử dụng các khu vực giá quan trọng.
- Chờ thị trường xác nhận trước khi vào lệnh. Sự kiên nhẫn sẽ dẫn đến chiến thắng chứ đừng vội vàng.
- Hãy để lợi nhuận chạy và đóng các giao dịch thua lỗ. Nguyên tắc này giống như ngày nay chúng ta nói với nhau rằng đừng gồng lỗ-hãy gồng lời.
- Luôn có stop loss cho mọi giao dịch và xác định rõ điểm stoploss trước khi nhập cuộc.
- Thoát khỏi các giao dịch khi cơ hội kiếm lợi nhuận không còn rõ ràng (xu hướng kết thúc hoặc suy yếu).
- Đừng theo dõi quá nhiều tài sản khác nhau, chỉ tập trung vào những loại mình hiểu rõ nhất.
Trên thực tế, còn nhiều quy tắc khác được ông đưa ra cho thị trường chứng khoán, nhưng mình chỉ kể ra những quy tắc nổi bật áp dụng được trên mọi thị trường mà anh em giao dịch.
Có thể anh em thấy một số quy tắc trong này rất quen thuộc, vì thực tế là chúng vẫn luôn được áp dụng và truyền bá trong hàng thế kỷ qua. Những quy tắc này chưa bao giờ là lỗi thời, và là điều kiện gần như bắt buộc cho mỗi nhà giao dịch để đi đến thành công.
Tuy nhiên, như đã nói, những quy tắc này không có gì quá phức tạp nhưng việc thực hiện được chúng một cách kỷ luật lại không hề dễ dàng. Và đó mới chính là chìa khóa để tạo ra khác biệt giữa các nhà giao dịch thành công với phần còn lại.
Bài học kinh nghiệm từ thua lỗ
Jesse Livermore không phải là “chiến thần bất khả chiến bại”, ông cũng có những lần thua lỗ, thậm chí là những thua lỗ lớn. Thế nhưng sau các thua lỗ đó ông đều rút ra được bài học, và thừa nhận rằng mình đã mắc sai lầm. Trong tất cả các sai lầm đó, Jesse chỉ ra hai thủ phạm chính bao gồm:
- Các quy tắc giao dịch không được xây dựng đầy đủ
- Các quy tắc không được tuân theo một cách kỷ luật
Đối với các nhà giao dịch ngày nay, đây có lẽ vẫn là hai thủ phạm chính gây ra thua lỗ và thất bại.
Với phương pháp phân tích không quá phức tạp, nhưng lại xây dựng một bộ quy tắc rất chặt chẽ, Jesse Livermore đã cho chúng ta thấy rằng phương pháp không phải là điều quan trọng nhất, mà quan trọng nhất là quy tắc và kỷ luật giao dịch.
Đây có thể là điều mà anh em đã nghe nhiều lần bởi nó vẫn được “giảng dạy” rất nhiều ở hiện tại. Tuy nhiên, một lần nữa chúng ta cần thừa nhận rằng trên thực tế là không nhiều người làm được điều đó. Có những người vẫn cố gắng xây dựng những chiến lược phức tạp với vô số công cụ, chỉ báo, nhưng điều quan trọng nhất là giữ kỷ luật giao dịch và quản lý vốn thì lại không làm được. Do đó thất bại là điều hiển nhiên.
Từ những kinh nghiệm và bài học của Jesse Livermore, chúng ta lại thêm một lần được nhắc nhở về tầm quan trọng của kỷ luật cũng như tâm lý giao dịch. Những bài học này không bao giờ là thừa, từ đó anh em hãy một lần nữa kiểm nghiệm xem mình đã giữ được kỷ luật trong giao dịch hay chưa nhé.
Thị trường Forex trước hết là cuộc chơi về kiến thức, nhưng sau khi có được kiến thức rồi thì kỷ luật lại càng quan trọng hơn rất nhiều lần. Do đó, không chỉ đơn thuần là học kiến thức một cách máy móc mà anh em cần thực hành và rèn luyện kỷ luật một cách thật nghiêm khắc thì mới có thể nghĩ đến thành công trên thị trường này.
