Thiên kiến (tiếng Anh: bias) là xu hướng giữ hoặc tiếp nhận một quan điểm không đầy đủ, thường đi kèm với sự từ chối xem xét các góc nhìn khác hoặc là không sẵn lòng tiếp nhận những thông tin mới, đặc biệt khi thông tin mới không thuận theo quan điểm cũ. Thiên kiến cũng có nghĩa là phiến diện, không trung lập, không cởi mở, đôi khi là duy ý chí. Thiên kiến có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức và đôi khi được coi là bảo thủ hay là cố chấp.
Trong giao dịch thì Thiên kiến được xem như là một loại “bệnh tâm lý” dẫn đến các quyết định bảo thủ, thiếu linh hoạt. Dưới đây là những hướng dẫn mà trader David Keller gợi ý cho chúng ta, để loại bỏ thiên kiến:
1) Hãy đặt câu hỏi là: “Dữ liệu đang cung cấp cho chúng ta điều gì?”
Khi bắt đầu quá trình giao dịch hay đầu tư, chúng ta cần có dữ liệu. Điều này nghe có vẻ đơn giản, nhưng thực tế nó không như vậy.
Chúng ta thường bắt đầu quá trình giao dịch với một số “ý kiến cá nhân”, chẳng hạn như tôi nghĩ cổ phiếu này sẽ tăng hoặc tài sản này sẽ giảm. Sau đó, chúng ta mới bắt đầu đi tìm kiếm dữ liệu. Bộ não của chúng ta lúc này có xu hướng đặt nhiều trọng tâm hơn vào các dữ liệu hỗ trợ kỳ vọng của chúng ta, và ít trọng tâm hơn vào các dữ liệu mâu thuẫn với quan điểm của chúng ta.
Thiên kiến mà tôi vừa mô tả phía trên là thiên kiến xác nhận, chúng ta có xu hướng tìm kiếm bằng chứng để củng cố cho một quan niệm đã định trước. Vậy chúng ta khắc phục nó bằng cách nào?
Chúng ta có thể khắc phục điều này bằng cách bắt đầu với dữ liệu trước (thay vì quan điểm trước) và xem xét những dữ liệu đó cung cấp cho chúng ta điều gì?
Biểu đồ là một công cụ cung cấp cho chúng ta rất nhiều dữ liệu. Thay vì nói “Tôi đang Bullish với cổ phiếu XYZ”, hãy đưa biểu đồ lên trước và đặt câu hỏi, “Biểu đồ này cho tôi biết điều gì về cổ phiếu XYZ?”
Trong các bài hướng dẫn phân tích kỹ thuật của tôi, tôi không bao giờ cho phép học viên nói rằng họ đang “bullish” hay “bearish” cho một tài sản, cho đến khi họ phân tích toàn bộ các dữ liệu trên biểu đồ. Đó là cách bạn bắt đầu với dữ liệu và tránh bị cám dỗ bởi thiên kiến xác nhận đã tồn tại từ trước!
💡
– Tham gia cộng đồng ZALO Giao Lộ Đầu Tư để trao đổi học hỏi kinh nghiệm chiến lược đầu tư hàng ngày
– Tham khảo kế hoạch giao dịch VÀNG – TIỀN TỆ mới nhất hàng ngày tại TELEGRAM: Giao Lộ Đầu Tư
2) Chứng minh rằng chúng ta đang sai!
Trước khi “bấm nút” mua hoặc bán, hãy dừng lại và tranh luận về quyết định của bạn. Đúng vậy, hãy cố thuyết phục bản thân rằng bạn đã sai.
Tại quỹ đầu tư trước đây, chúng tôi luôn có một nhà phân tích đóng vai trò là “thế lực ma quỷ”. Anh ta sẽ làm tất cả để phản biện lại bất kỳ luận điểm đầu tư nào. Điều này buộc bạn phải cân nhắc cả hai mặt: a) nhận ra kết luận ban đầu của bạn là không đủ tốt để thực hiện, hoặc b) xác nhận quan điểm đầu tư này là chính xác!
Đối với những nhà đầu tư cá nhân, có một cách để bạn có thể làm điều này. Đó chính là LỘN NGƯỢC BIỂU ĐỒ!
Hình phía trên là 1 biểu đồ bị lộn ngược. Nếu bạn muốn mua vào với biểu đồ này, bạn nên cân nhắc hủy bỏ quyết định mua vào trước đây (vì thực tế là bạn phải bán ra mới đúng).
3) Đề ra chiến lược thoát lệnh rõ ràng
Khi bạn đã phát triển một luận điểm dựa trên dữ liệu thực tế và xác thực luận điểm của mình bằng cách xem xét những khía cạnh còn lại của giao dịch, công việc tiếp theo của bạn là xác định chiến lược thoát lệnh.
Ý tôi không phải là chiến lược chốt lời khi luận điểm của bạn đúng, ý tôi là chiến lược cắt lỗ để thoát khỏi một giao dịch thua lỗ. Hay nói một cách khác là: “Khi nào tôi thừa nhận mình đã sai?”
Khi một giao dịch đi ngược lại với kỳ vọng, rất dễ dàng biện minh cho hành động giữ vị thế bất chấp nó đang dần tàn phá tài khoản của chúng ta. Bằng cách nhận sai và thoát khỏi một giao dịch tồi tệ trước khi nó trở thành một “khoản đầu tư”, bạn sẽ mở ra cho mình một cơ hội, vào một ngày đẹp trời nào đó. Khi bạn đang sở hữu một tài sản nào đó, bạn sẽ dễ dàng bị ảnh hưởng bởi “Hiệu ứng sở hữu”. Bạn thường gán cho các tài sản mình đang nắm giữ giá trị lớn hơn thực tế chỉ vì bạn sở hữu nó và việc bạn “tin chắc vào giá trị của nó”.
Hãy nhớ rằng, thị trường là thứ thiết lập giá của một tài sản chứ không phải bạn. Còn biểu đồ là thứ đại diện cho giá trị của một cổ phiếu tại một thời điểm nào đó, được thiết lập bởi sự cân bằng cung, cầu trên thị trường.
Trong nhật ký giao dịch của tôi, bất kỳ khi nào mở một vị thế mới, tôi sẽ ghi chú vào các mức giá hoặc tín hiệu kỹ thuật mà tôi sẽ thoát. Không có bất kỳ sự nhân nhượng nào đối với vấn đề này. Điều này có thể ngăn cản tôi kiếm lời khi các tín hiệu thoát lệnh là sai. Nhưng nó sẽ giúp tôi thoát khỏi những bi kịch.
Trên đây là 1 vài cách để bạn loại bỏ thiên kiến ra khỏi các giao dịch. Hãy thực hành, và tiến bộ!
💡
– Tham gia cộng đồng ZALO Giao Lộ Đầu Tư để trao đổi học hỏi kinh nghiệm chiến lược đầu tư hàng ngày
– Tham khảo kế hoạch giao dịch VÀNG – TIỀN TỆ mới nhất hàng ngày tại TELEGRAM: Giao Lộ Đầu Tư
